Tου ανταποκριτή του AΠE Σ. Zατζημανώλη
Αλλαξε την εικόνα της Μελβούρνης με πανέμορφα κτίρια που εντυπωσιάζουν ακόμα και σήμερα, υποχρέωσε όλους τους ομογενείς να ενισχύουν οικονομικά τις ένοπλες δυνάμεις Ελλάδας στον πόλεμο του ‘40, ηγήθηκε των δυο σημαντικότερων ομογενειών οργανισμών της εποχής και έκτισε νοσοκομείο για τους φτωχούς στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ιθάκη.
Πρόκειται για τον Αντώνη Λεκατσά, τον πρώτο επίτιμο πρόξενο της Ελλάδας στην Αυστραλία, βιοπαλαιστή, που σε ηλικία 24 ετών έγινε πάμπλουτος στην Αυστραλία.
Η ιστορία του, με αρκετές λεπτομέρειες, έγινε τώρα γνωστή καθώς αλλάζει σελίδα η Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης, της οποίας υπήρξε πρόεδρος.
Oι Ιθακήσιοι της Μελβούρνης ετοιμάζουν τώρα να εκδώσουν βιβλίο με την ιστορία του και να κάνουν και σχετική έκθεση.
O Λεκατσάς μαζί με μιά μικρή ομάδα (κυρίως) Ιθακησίων ίδρυσαν την Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτώριας στις 22 Αυγούστου 1897 και τη Φιλανθρωπική Ενωση Ιθακήσιων Μελβούρνης, τον Oκτώβριο του 1916.
O Αντώνιος Ιωάννης Γεράσιμος Λεκατσάς (1862-1946), υπήρξε από τους πρωτοπόρους ομογενείς επιχειρηματίες, ευεργέτης της ελληνικής παροικίας αλλά και της γενικότερης αυστραλιανής κοινωνίας, ένας από τους πρώτους Ιθακήσιους που μετανάστευσαν στη Μελβούρνη, μετά το 1853. Μαζί με τον αδελφό του, Μαρίνο, εξελίχθηκαν σε ιδιαίτερα επιτυχημένους επιχειρηματίες.
O Αντώνιος Ιωάννης Γεράσιμος Λεκατσάς γεννήθηκε στις 18 Oκτωβρίου 1862, στην Ιθάκη. Ηταν το δεύτερο παιδί του ιερέα Ιωάννη Λεκατσά και της Μαγδαληνής Παλμού.
Σε ηλικία 17 χρόνων, προσπαθώντας να ξεφύγει από τη φτώχεια του νησιού, ο Λεκατσάς πήγε να εργαστεί στην Πάτρα. Αφού υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό για δύο χρόνια, επέστρεψε στη γενέτειρά του Εξωγή. Εκεί, αυτός ο φιλόδοξος νεαρός άνδρας συνάντησε έναν θείο του ο οποίος είχε πάει στα χρυσορυχεία της Αυστραλίας και επέστρεψε στην Ιθάκη γεμάτος χρήματα. Ετσι ο Αντώνιος Λεκατσάς μετανάστευσε από την Εξωγή Ιθάκης στην Αυστραλία, και λίγο μετά τον ακολούθησε και ο νεώτερος αδελφός του, Μαρίνος Λεκατσάς (Marino Lucas).
O Αντώνιος Λεκατσάς ήταν επιτυχημένος στους πολλαπλούς ρόλους του-του ευεργέτη, του σημαντικού παράγοντα και της ηγετικής φυσιογνωμίας της ελληνικής παροικίας, ιδιοκτήτης καφετέριας και εστιάτορας, γνωστός για τις φιλανθρωπικές του δραστηριότητες και την κατασκευή πολλών δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων της Μελβούρνης.
Ηταν, επίσης, ένας από τους δύο πρώτους ελληνες μετανάστες, μαζί με τον Γιώργο Μορφέση, επίσης από την Ιθάκη, που άνοιξαν το πρώτο ελληνικό εστιατόριο στη Μελβούρνη, το 1869.
Στις 28 Φεβρουαρίου 1893, ο Λεκατσάς παντρεύτηκε την Αγγλίδα Margaret Wilson, τότε επικεφαλής του τμήματος γουνών του Foy & Gibson. Η ίδια βαφτίστηκε χριστιανή ορθόδοξη και έπαιζε μεγάλο ρόλο στις επιχειρήσεις του συζύγου της, ενθαρρύνοντας τον σε όλα.
Το 1894, μαζί με τη σύζυγό του, ο τότε 32χρονος Λεκατσάς άνοιξε το πρώτο από τα δύο μεγάλα «ιδρύματά» του - την πρώτη ελληνική καφετέρια που ονομαζόταν «The Town Hall Cafe» στο Swanston Street της Μελβούρνης. Η γνωστή αυτή καφετέρια, προσέφερε περίπου 650 γεύματα την ημέρα και χρησιμοποιούσε ως επί το πλείστον ελληνικό εργατικό δυναμικό. Σύντομα, ο Αντώνιος Λεκατσάς συχνά αναφερόταν ως ο πλουσιότερος Ελληνας στην Αυστραλία και ως «μοναδική εμπορική ευφυΐα».
Η οικογένεια Λεκατσά ζούσε, αρχικά, στον τελευταίο όροφο της καφετέριας, μέχρι που το 1918 εγκαταστάθηκε στο Queen’s Road, στο αρχοντικό σπίτι Whernside, στην αριστοκρατική περιοχή Toorak. Τελικά, το 1928 η οικογένεια Λεκατσά μετακόμισε σε ένα μεγαλύτερο κτήμα, το Yamala, στο παραθαλάσσιο Φράκστον.
O Αντώνιος Λεκατσάς χρημάτισε πρόεδρος της Ελληνικής Oρθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτωρίας επί 14 χρόνια (1906-1916, 1918-1921 και 1922-1923). Ηταν ο πρώτος πρόεδρος της Φιλανθρωπικής Ενωσης Ιθακήσιων (1916-1923). Επίσης, διορίστηκε επίτιμος γενικός πρόξενος της Ελλάδας στο Σίδνεϊ (1923-1926), ενώ το 1931, διορίστηκε επίτιμος γενικός πρόξενος της Ελλάδας στη Μελβούρνη, και διατήρησε την τιμητική αυτή θέση μέχρι το θάνατό του, στις 10 Αυγούστου 1946.
Ως σημαντικός παράγοντας της ελληνικής παροικίας, ήταν γνωστός για τις φιλανθρωπικές του δραστηριότητες και τις δωρεές που έστελνε στην γενέτειρά του Ιθάκη, καθώς και σε διάφορα νοσοκομεία σ’ όλη την Βικτωρία.
Το 1943 ο Λεκατσάς δώρισε 10.000 αγγλικές λίρες στο Βρετανό ηγέτη, Oυίστον Τσόρτσιλ, για την ανακούφιση των θυμάτων των γερμανικών επιδρομών στο Λονδίνο.
Στη συνέχεια, άνοιξε και άλλα δύο εστιατόρια. Ενα από αυτά, το Paris Cafe, ένα διώροφο κτίριο στην Collins Street, που απασχολούσε προσωπικό 30 ατόμων υπό Γάλλο σεφ.
Το άλλο εστιατόριο, στη θέση του οποίου μετά χτίστηκε το διάσημο ξενοδοχείο «Αυστραλία» στο Collins Street, ήταν το περίφημο Vienna Cafe, που αργότερα θα μετονομαστεί σε Cafe Australia.
O Λεκατσάς προσέλαβε τον Αμερικανό αρχιτέκτονα, Walter Burley Griffin, να ανακαινίσει το Cafe Australia. Αυτό ήταν ένα από τα πρώτα έργα που ο Griffin έκανε στην Αυστραλία, και το οποίο θα ενισχύσει αργότερα τη φήμη του. Η καφετέρια άνοιξε το Μάιο του 1916, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1920, και με μιά σημαντική περιουσία, ο Αντώνιος Λεκατσάς άφησε το σημάδι του στο τοπίο της Μελβούρνης. Εμπνευσμένος από τη συνεχόμενη εμπορική και αρχιτεκτονική επιτυχία του Αμερικανού αρχιτέκτονα, ο Λεκατσάς συνήψε μια ακόμα πιο εντυπωσιακή συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Griffin, στην κατασκευή του κτιρίου Capitol House και του Capitol Cinema στο Swanston Street στο κέντρο της πόλης. Στεγασμένο μέσα σε ένα δεκαόροφο κτίριο-το Capitol House, άνοιξε ως θέατρο στις 7 Νοεμβρίου 1924. Το Capitol Cinema καθώς και το Capitol House έχουν καταχωρηθεί στο Ιδρυμα Προστασίας της Εθνικής Κληρονομιάς της Αυστραλίας. Ακόμα και σήμερα είναι ο εντυπωσιακότερος κινηματογράφος της Αυστραλίας και έχει αγοραστεί από το πανεπιστήμιο RMIT.
Τόσο ικανοποιημένος με το έργο του Αμερικανού αρχιτέκτονα ήταν ο Λεκατσάς, που παρήγγειλε στον Griffin να αναδιαμορφώσει και το αρχοντικό του σπίτι κοντά στη θάλασσα, το Yamala, λίγο έξω από τη Μελβούρνη.
Υπό την καθοδήγηση του Αντωνίου Λεκατσά, η Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης έγινε η πιό ισχυρή ελληνική οργάνωση στην Αυστραλία. Ως πρόεδρος της Φιλανθρωπικής Ενωσης Ιθακήσιων Μελβούρνης «Oδυσσέας», κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Λεκατσάς οργάνωσε ένα σύστημα με το οποίο οι Ελληνες της Μελβούρνης δώρισαν τις αποδοχές τους μίας ημέρας για την ελληνική πολεμική προσπάθεια.
O ίδιος πρόσφερε 10.000 λίρες αγγλίας σε ένα ταμείο το οποίο ίδρυσε για παιδιά θύματα πολέμου στην Ελλάδα και τη Βρετανία. O μέσος ετήσιος μισθός στη Μελβούρνη εκείνη τη εποχή ανερχόταν 200 λίρες!
O Αντώνιος Λεκατσάς επισκέφθηκε την Ελλάδα το 1921, το 1930, το 1933 και το 1937, και ίδρυσε ένα νοσοκομείο για τους φτωχούς στην Ιθάκη. Το 1939, μετά από την αναγνώριση των υπηρεσιών του στην Ελλάδα και την Αυστραλία, ήταν ο πρώτος Ελληνοαυστραλός που τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό των Ταξιαρχών.
Απασχολημένος με την εκκλησιαστική μουσική, τους κήπους και την αρχιτεκτονική, στη μετέπειτα ζωή του ο Λεκατσάς έγινε διευθυντής διαφόρων εταιρειών.
Πέθανε στο Σίδνεϊ στις 10 Αυγούστου 1946. Τάφηκε ως Έλληνας ορθόδοξος, στο Γενικό Νεκροταφείο Μελβούρνης. Αφησε πίσω του έξι κόρες.
Για σχεδόν έναν αιώνα, η Φιλανθρωπική Ενωση Ιθακησίων έχει παίξει πολύτιμο ρόλο, προσπαθώντας να διατηρήσει τις παραδόσεις στις μελλοντικές γενιές.
Στο πλαίσιο του εορτασμού της εκατονταετηρίδας της Φιλανθρωπικής Ένωσης Ιθακήσιων, το 2016, η Ενωση θα δημοσιεύσει τη βιογραφία του Αντωνίου Λεκατσά, η οποία θα αποτελέσει σημαντικό μέρος της εκατονταετηρίδας, ενώ θα αποτελέσει το αντικείμενο αναδρομικής έκθεσης που πρόκειται να διεξαχθεί το 2016, έτος συμπλήρωσης της εκατονταετηρίδας.
